Wykład HS Academy: Iluzja nieniszczących badań w paleontologii.

Ostatni przed wakacjami publiczny wykład (w języku angielskim) organizowany przez europejskie projekty IPERION HS i ERIHS IP w ramach HS Academy tym razem poświęcony będzie metodom badawczym stosowanym w paleontologii, a w szczególności odpowiedzi na pytanie, czy metody nieinwazyjne są wystarczające w tym obszarze badań. Autor opowie o wzajemnej relacji badań z wykorzystaniem nieinwazyjnej mikrotomografii komputerowej oraz wymagających próbek datowania radiowęglowego i rezonansu spinowego (ESR).

Zaprezentowany zostanie przez dr Mathieu Duval z hiszpańskiego Narodowego Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka (National Research Centre on Human Evolution – CENIEHw najbliższy czwartek, 27 czerwca 2024 o godz. 15:00 (CET).

Iluzja nieniszczących badań w paleontologii. Do jakiego stopnia mikrotomografia komputerowa skamieniałości hominidów może mieć wpływ na interpretacje wyników datowania radiowęglowego i z wykorzystaniem rezonansu spinowego (ESR)?

The illusion of non-destructive analysis in Palaeoanthropology. To what extent high resolution µCT-scanning of hominin fossil remains may impact ESR and Radiocarbon dating results?

Abstract:

In palaeoanthropological research, the study of human fossils is conditioned by the necessity to cause minimum damage to these rare and valuable remains. In this context, micro-computerized tomography (µCT) scanning of fossils is nowadays routinely used to record a high resolution 3D reconstruction of samples, enabling to obtain critical information about the morphology or internal structure of the fossil, and create a digital archive of fossils that may be destructively analysed later. While these destructive analyses may be carried out for a wide range of purposes, including palaeodiet or palaeoenvironment reconstructions, mobility studies, ancient DNA and Geochronology, the potential impact of µCT scanning on the analytical results has been very little investigated so far. In the present lecture, we present the most recent results on our methodological investigations focused on Radiocarbon and Electron Spin Resonance (ESR) dating, which can both be directly applied to fossils. While Radiocarbon dating is the most widely used for any fossils younger than 50 ka, ESR can take over for older specimens. In particular, the latter has become very popular over the last couple of decades, with the dating of several key human fossils, such as those from Jebel Irhoud, (Morocco), Atapuerca Gran Dolina (Spain), Rising Star (South Africa) or Milsiya (Israel). It is therefore crucial to establish whether µCT scanning has a negative impact on the associated ESR and Radiocarbon analysis, and, if any, to determine how this impact can be reduced. With this purpose in mind, we carried out a series of tests with various conventional µCT instruments and using a range of acquisition parameters. The main experimental results will be presented and discussed in this talk, as well as their implications for palaeoanthropological research, taking a few recent case studies as examples.

Więcej informacji oraz rejestracja (bezpłatna):

 https://www.iperionhs.eu/lecture-9-2023-24/

Zapis wszystkich wcześniejszych wykładów dostępny jest ze strony projektu IPERION HS:

https://www.iperionhs.eu/lectures-series/

9. nabór wniosków o dostęp do infrastruktury Konsorcjum został otwarty

Wzorem lat ubiegłych nabór wniosków o dostęp do infrastruktury konsorcjum został otwarty – termin składania wniosków: 15.10.2024.

Wnioski na Formularzu należy przesyłać wyłącznie mailowo na adres ptarg@umk.pl  albo mkow@umk.pl

Przed złożeniem wniosku należy zapoznać się z ofertą Konsorcjum oraz z Regulaminem.

Doroczny warsztat informacyjny, poświęcony prezentacji oferowanych metod oraz wybranych dotychczasowych rezultatów, odbędzie się w wyłącznie w formie webinarium 18 września 2024. Program zostanie ogłoszony w odrębnym komunikacie

Termin nadsyłania wniosków upływa tak, jak w latach poprzednich, 15 października 2024. Rezultaty zostaną ogłoszone na przełomie listopada i grudnia 2024  podczas XXIV konferencji Analiza Chemiczna w Ochronie Zabytków w Warszawie oraz na stronach Konsorcjum. Niezależnie, wszyscy uczestnicy naboru zostaną powiadomieni o rezultacie drogą internetową.

Wykład Hs Academy: Elektrochemiczne metody badania korozji metalowych obiektów zabytkowych

Kolejny w drugim roku publiczny wykład (w języku angielskim) organizowany przez europejskie projekty IPERION HS i ERIHS IP w ramach HS Academy tym razem poświęcony będzie zastosowaniu metod elektrochemicznych w badaniach procesów korozji obiektów zabytkowych wykonanych z metalu i zaprezentowany w Internecie w najbliższy czwartek, 23 maja 2024 o godz. 15:00.

Wygłoszony zostanie przez dr Emilio Cano z Narodowego Centrum Badań Metalurgicznych (CENIM) hiszpańskiej Narodowej Rady Badań Naukowych (CSIC). Dr Cano jest koordynatorem hiszpańskiego węzła infrastruktury ERIHS ERIC w organizacji.

Electrochemical methods for the study of corrosion on metal heritage objects

Abstract:

Although less known that other characterization techniques, electrochemical techniques can be of a very high value in the study of metallic heritage. In a unique way, corrosion rates can be directly measured, and protective properties of patinas and conservation treatments can be assessed. In this lecture, the fundamentals of the technique and the applications to cultural heritage will be presented, with special focus on the specific technique of Electrochemical Impedance Spectroscopy (EIS) and its application for non-destructive in-situ studies. Examples of both laboratory and field applications will be presented to illustrate the possibilities offered by these techniques and their complementarity with other characterization methods

Więcej informacji oraz rejestracja (bezpłatna):

 https://www.iperionhs.eu/lecture-8-2023-24/

Zapis wszystkich wcześniejszych wykładów dostępny jest ze strony projektu IPERION HS:

https://www.iperionhs.eu/lectures-series/

Warsztaty HERIe – dodatkowe terminy

W odpowiedzi na bardzo dużą liczbę zgłoszeń oraz ograniczoną liczbę miejsc na warsztacie konsorcjum E-RIHS.pl: Platforma prewencji konserwatorskiej HERIe w Krakowie 10 kwietnia, organizatorzy postanowili wyjść naprzeciw wszystkim wyrażającym chęć udziału w kolejnych edycjach warsztatów i zaprosić tych z Państwa, którzy z braku miejsc nie mogli wziąć udziału w warsztatach w Krakowie na majowy warsztat organizowany w Warszawie, w Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych UW (ul. Żwirki i Wigury 101, 16 maja, 9:00-17:00), a także ogłosić rejestrację na kolejny warsztat platformy HERIe w Toruniu (Instytut Fizyki UMK, ul. Grudziądzka 5, 17 maja, 10:00-18:00).

Rejestracja na warsztat zakończyła się.

Warsztat w języku polskim poprowadzą:

  • Łukasz Bratasz (Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. J. Habera, PAN)
  • Magdalena Soboń (Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki)
  • Sonia Bujok (Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. J. Habera, PAN)

Program:

10:00  Powitanie  
10:10  Koncepcja platformy HERIe Łukasz Bratasz
10:30  Zagrożenie obiektów uszkodzeniami fizycznymi spowodowanymi niestabilnością mikroklimatu Łukasz Bratasz
11:00  Wprowadzenie do modułu oceny zagrożenia obiektów uszkodzeniami fizycznymi i ćwiczenia praktyczne Łukasz Bratasz
12:00  Przerwa kawowa
12:30  Wprowadzenie do modułu oceny zagrożenia obiektów uszkodzeniami fizycznymi i ćwiczenia praktyczne – kontynuacja Łukasz Bratasz
13:20  Wprowadzenie do narzędzia oceniającego zanieczyszczenia powietrza w gablotach oraz ćwiczenia praktyczne Magdalena Soboń
14:00  Przerwa obiadowa (posiłek dostępny na miejscu)
15:00  Wprowadzenie do modułu oceny zagrożenia materiałów degradacją chemiczną i ćwiczenia praktyczne Sonia Bujok
15:45  Wprowadzenie do modułu oceny zagrożenia materiałów światłem i ćwiczenia praktyczne Łukasz Bratasz
16:45  Przerwa kawowa 
17:00  Wprowadzenie do modułu oceny ryzyka pożarowego w budynkach przechowujących zasoby dziedzictwa i ćwiczenia praktyczne Łukasz Bratasz
17:30   Dyskusja o kierunkach rozwoju platformy HERIe Łukasz Bratasz
18:00   Koniec warsztatu   

W razie pytań, prosimy o kontakt na kultura.lab@ikifp.edu.pl.
Z uwagi na zaplanowane ćwiczenia praktyczne, uczestników warsztatu prosimy o:

  • wcześniejsze założenie konta na platformie www.herie.pl
  • korzystanie z własnych laptopów w trakcie warsztatu

Szósty wykład HS Academy: Dendrochronologia, słoje drzew, sztuka, archeologia

Szósty w drugim roku publiczny wykład (w języku angielskim) organizowany przez europejskie projekty IPERION HS i ERIHS IP w ramach HS Academy tym razem poświęcony będzie zastosowaniu metody dendrochronologii w badaniach obiektów zabytkowych.

Zaprezentowany zostanie w internecie przez dr Pascal Fraiture, kierowniczkę laboratorium dendrochronologii Królewskiego Instytutu Dziedzictwa Kulturowego w Brukseli (KIK-IRPA) oraz przez dr Vincenta Labbas aktualnie zatrudnionego w projekcie FED-tWIN “Deep in Heritage” w czwartek 28 marca 2024 o godz. 15:00 (CET).

Dendrochronology: Tree Rings, Art, Archaeology

Abstract:

We’ll be taking a practical look at how it can be applied to cultural heritage, with particular emphasis on dating, reliability and accuracy.  The search for a date remains the best-known aim of the discipline. Dendroarchaeology, on the other hand, involves reconstructing the complex history of a building, an archaeological site or a work of art using the wood that has come down to us and how it was transformed by past societies.  But wood is also a living material. Throughout its life, it records in its rings events of both natural and man-made origin that have occurred in its environment.

Characterising this environment, the way in which it was exploited and, above all, locating it, is a major challenge in dendro-archaeological research to understand the socio-ecosystems of the past.

You will learn

  • How does the method work
  • What are its advantages and limitations (dating and provenancing purposes)
  • Which needs are necessary for a successful dendrochronological study

Key topics we’ll cover

  • Principles of dendrochronology (dendro-archaeology)
  • Methods for recording and dating tree rings
  • The precision degree of dating and provenancing purposes
  • Potentials and future frontiers of the discipline

Więcej informacji oraz rejestracja (bezpłatna):

https://www.iperionhs.eu/lecture-6-2023-24/

Zapis wszystkich wcześniejszych wykładów dostępny jest ze strony projektu IPERION HS:

https://www.iperionhs.eu/lectures-series/

Wykład HS Academy – Portable NMR for structural diagnostic in heritage science

Piąty w drugim roku publiczny wykład (w języku angielskim) organizowany przez europejskie projekty IPERION HS i ERIHS IP w ramach HS Academy tym razem poświęcony będzie zastosowaniu metody jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR) w badaniach obiektów zabytkowych za pomocą urządzenia przenośnego.

Wykład zaprezentowany zostanie on-line przez prof. Bernharda Blümicha, emerytowanego profesora politechniki w Aachen (RWTH) w czwartek 22 lutego 2024 o godz. 15:00 (CET).

W 2018 roku prof. B. Blümich wygłosił wykład plenarny podczas XVIII Konferencji naukowej „Analiza Chemiczna w Ochronie Zabytków”

Portable NMR for structural diagnostic in heritage science

Abstract:

The preservation and restoration strategies of tangible cultural heritage preferably rely on nondestructive methods of analysis. One such method is nuclear magnetic resonance (NMR) known from spectroscopy for chemical analysis and imaging (MRI) for medical diagnostics. We have made NMR instruments small and portable, suitable for nondestructive testing of large objects. How portable NMR works and how the instrument is operated will be explained, and its use in analyzing objects of cultural heritage will be illustrated in three case studies: 1) Comparative investigation of the mortar-layer stratigraphy of Roman frescoes; 2) the preservation state of master violins; and 3) the effect of solvent in varnish removal of easel paintings..

You will learn

  • How does portable NMR work
  • Which materials can be analyzed
  • Which information is gained
  • How to execute measurements
  • How to interpret the data

Key topics we’ll cover

  • Introduction to using portable NMR
  • Mortar stratigraphy frescoes
  • Preservation of violins
  • Varnish removal from easel paintings

Więcej informacji oraz rejestracja (bezpłatna):

https://www.iperionhs.eu/lecture-5-2023-24/

Zapis wszystkich wcześniejszych wykładów dostępny jest ze strony projektu IPERION HS:

https://www.iperionhs.eu/lectures-series/

Warsztaty w Krakowie

Grupa “Badania nad Dziedzictwem Kultury” organizuje w Krakowie w dwu kolejnych dniach następujące bezpłatne wydarzenia:

  1. 9 kwietnia 2024: międzynarodowe Sympozjum GRIEG „Prewencja konserwatorska malarstwa sztalugowego w instytucjach dziedzictwa„. Referaty wygłaszane w języku angielskim będą tłumaczone. Miejsce: Akademia Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie, Gmach Główny (Aula). Plakat wydarzenia. Dalsze szczegóły zostaną wkrótce opublikowane na stronach Grupy.
  2. 10 kwietnia 2024: warsztat poświęcony prezentacji i wykorzystaniu cyfrowej platformy prewencji konserwatorskiej HERIe będącej częścią DIGILAB – elementu oferty powstającej europejskiej infrastruktury ERIHS. Warsztat przeprowadzony będzie w trybie stacjonarnym w Centrum Wystawowo-Konferencyjnym Zamku Królewskiego na Wawelu 10 kwietnia 2024 w języku polskim.

  HERIe to cyfrowa platforma prewencji konserwatorskiej:

  • wspierająca podejmowanie decyzji w zakresie ochrony zbiorów
  • zapewniająca zdalny dostęp do narzędzi analizy danych
  • umożliwiająca ilościową ocenę ryzyka zagrożeń obiektów dziedzictwa kultury wynikających z niewłaściwej temperatury i/lub wilgotności względnej, działania światła, obecności zanieczyszczeń oraz ryzyka pożarowego

Wszelkie szczegóły dotyczące rejestracji i udziału dostępne są tutaj. Liczba miejsc ograniczona!

 

Wykład HS Academy – Open and FAIR Science with a case study from the FAIR Phytoliths project

Czwarty w drugim roku  publiczny wykład (w języku angielskim) organizowany przez europejskie projekty IPERION HS i ERIHS IP w ramach HS Academy tym razem poświęcony będzie koncepcji otwartej nauki i zasadzie FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) dla optymalnego zarządzania wynikami badań.

Wykład zaprezentowany zostanie on-line przez dr. Emmę Karoune (Institute of Archaeology, University College London) on Thursday, January 25th, at 3.00 pm (CET)

Open and FAIR Science with a case study from the FAIR Phytoliths project 

Abstract:

There is a growing need to implement open science practices in archaeology with requirements from funders for open access outputs and a need to produce more reproducible and accessible research to make it more sustainable for future use. This lecture will introduce you to the main practices of open science and why it is important for all researcher to start moving towards more open working in archaeology. It will include a discussion of the benefits of practising open science as well as touch on the barriers that have to be overcome. There will also be a case study about the FAIR Phytoliths project – this is a project that aimed to assess phytolith data in terms of the FAIR data principles and has formed an open community to tackle implementation of open science practices.

You will learn

  • what open science is;
  • why do open science;
  • benefits of practicing open science;
  • barriers to open science;
  • case study about starting to implement open science.

Key topics we’ll cover

  • open science;
  • open research;
  • open access;
  • reproducibility;
  • FAIR

Więcej informacji oraz rejestracja (bezpłatna):

https://www.iperionhs.eu/lecture-4-2023-24/

Zapis wszystkich wcześniejszych wykładów dostępny jest ze strony projektu IPERION HS:

https://www.iperionhs.eu/lectures-series/

Wykład HS Academy – Chronological Tools: Dating Human Evolutionary History

Trzeci w drugim roku  publiczny wykład (w języku angielskim) organizowany przez europejskie projekty IPERION HS i ERIHS IP w ramach HS Academy tym razem poświęcony będzie postępowi w metodach datowania nieorganicznego, szczególnie w zakresie badań nad ewolucją człowieka.

Wykład zaprezentowany zostanie on-line przez dr. dr Altuga Hazosbeka (CENIEH – National Center for Research on Human Evolution in Burgos, Spain) ) on czwartek, 14 grudnia o 15:00 (naszego czasu).

Chronological Tools: Dating Human Evolutionary History 

Abstract:

Over the past decade, advancements in inorganic dating methods, backed by cutting-edge instrumentation, have faced rigorous scrutiny. This rigorous evaluation has fostered enhancements in both the accuracy and precision of these techniques, spanning from low to high spatial applications in human evolution research. This in turn has facilitated the acquisition of absolute age determinations. Within this context, this presentation delves into the dating methodologies tailored specifically for samples pertinent to human evolution studies. This lecture will briefly spotlight state-of-the-art techniques, including Optically Stimulated Luminescence (OSL), Electron Spin Resonance (ESR), and in detail Uranium-Thorium (U-Th) dating. This lecture will encompass the complete process from sample collection, methodological considerations, to the associated instrumental analyses. Furthermore, these techniques will be covered by presenting real-world case studies, particularly from the CENIEH and the Atapuerca site in Burgos, Spain. Prospects and potential advancements in these dating methods will also be explored and discussed.

You will learn

  • The appropriate dating technique for your sample.
  • Strategies for handling challenging samples in dating methods.
  • Insights into the accuracy and precision of dating techniques in human evolution research

Key topics we’ll cover

  • Fundamentals of OSL, ESR, and U-Series dating techniques.
  • Use of dating methods in human evolution studies.
  • Expanded uncertainties in radiometric dating.
  • CENIEH’s strategies for dating valuable samples.

Więcej informacji oraz rejestracja (bezpłatna):

https://www.iperionhs.eu/lecture-3-2023-24/

Zapis wszystkich wcześniejszych wykładów dostępny jest ze strony projektu IPERION HS:

https://www.iperionhs.eu/lectures-series/

Rezultaty ósmego naboru wniosków MOLAB/FIXLAB PL

Ósmy nabór projektów umożliwiających bezpłatny dostęp do aparatury badawczej Konsorcjum obejmuje ofertę technik badawczych wymienionych w zakładce Oferta. Znaleźć tam można również warunki udziału. Termin składania projektów upłynął 15 października 2023. Rada Konsorcjum, na swoim posiedzeniu w dniu 6.11.2023 zatwierdziła do realizacji 10 projektów.

Wszystkie projekty mają ustanowionego Koordynatora/Kierownika naukowego z ramienia Konsorcjum –  skontaktuje się on z Kierownikiem projektu celem doprecyzowania harmonogramu, zakresu i rodzaju badań.

PROJEKTY ZATWIERDZONE

Badania konserwatorskie poliptyku Świętej Rodziny z kościoła pw. NMP i Zuzanny w Stolcu woj. Dolnośląskie, kierownik: mgr Bogdan Czesak, dysponent/właściciel: Parafia rzymsko-katolicka pw. Michała Archanioła w Sieroszowie z siedzibą w Stolcu, Ząbkowice Śląskie, województwo dolnośląskie, koordynator, kierownik naukowy: dr Maria Goryl, ASP w Krakowie

Badania konserwatorskie kartonu Jana Matejki pt.: Anioł stanowiącego projekt polichromii Kościoła Mariackiego w Krakowie ze zbiorów Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, kierownik: mgr Izabella Surma, dysponent/właściciel: Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu , koordynator, kierownik naukowy: dr Małgorzata Walczak, ASP w Krakowie.

Potencjalne pigmenty mineralne z paleolitycznej kopalni krzemienia czekoladowego w Orońsku, pow. Szydłowiecki, woj. mazowieckie, kierownik: mgr Katarzyna Kerneder-Gubała, dysponent/właściciel: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, koordynator, kierownik naukowy: dr Wojciech Starosta, ICHTJ w Warszawie

Badania technologiczne obrazu Madonny z Dzieciątkiem z Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, pochodzącego z parafii św. Wawrzyńca w Nowym Sączu-Biegonicach. Ustalenie budowy i historii przekształceń obiektu, kierownik: mgr Maja Potrawiak, dysponent/właściciel: Muzeum Diecezjalne w Tarnowie, koordynator, kierownik naukowy: dr Maria Goryl, ASP w Krakowie.

Poliptyk Grudziądzki autentyczny i wyobrażony. Analiza technologiczna materii średniowiecznej i historyzującej renowacji; kierownik: mgr Zofia Herman-Templewicz, dysponent/właściciel: Muzeum Narodowe w Warszawie, koordynator, kierownik naukowy: dr hab. Tomasz Łojewski, prof. AGH, AGH w Krakowie

Zwiastowanie, malowidło na podłożu kamiennym, szkoła włoska – identyfikacja pierwotnej techniki i technologii, badanie warstw wtórnych, próba ustalenia datowania, dokumentacja stanu zachowania obrazu, kierownik: mgr Kamila Ślefarska, dysponent/właściciel: Muzeum Narodowe w Gdańsku, koordynator, kierownik naukowy: dr inż. Magdalena Kowalska, UMK w Toruniu

Metal, bursztyn i szkło w epoce brązu–wczesnej epoce żelaza. Możliwość wskazania szlaków dalekosiężnej wymiany handlowej na przykładzie znalezisk z południowej Polski, kierownik: dr hab. Tomasz Purowski, prof. PAN dysponent/właściciel: Instytut Archeologii i Etnologii PAN Warszawa, koordynator, kierownik naukowy: dr hab. Barbara Wagner, prof. UW, UW

Tomasz Dolabella, Obraz wotywny ks.  Andrzeja Tarły, 1626 r., z gotyckiego drewnianego kościoła w Zawadzie – badania technologii i techniki malarskiej obrazu w celu ustalenia specyfiki warsztatowej twórcy obiektu I potwierdzenia jego autorstwa, kierownik: mgr Anna Borowska, dysponent/właściciel:  Parafia rzymskokatolicka p.w. św. Marcina Biskupa w Zawadzie koło Tarnowa, koordynator, kierownik naukowy: dr Małgorzata Walczak, ASP w Krakowie.

Rozpoznanie technologiczne obrazu Zdjęcie z Krzyża z 2 poł XVII w (?), dysponent/właściciel: Muzeum Narodowe w Kielcach, kierownik: mgr Małgorzata Misztal, koordynator, kierownik naukowy: dr Julio M. del Hoyo Meléndez, LANBOZ

Nie wszystko złoto, co się świeci? Badania archeometryczne ozdób pochodzących z kontekstów sepulkralnych, kierownik: dr Kamil Nowak, dysponent/właściciel: Ośrodek Badań Nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, koordynator, kierownik naukowy: dr hab. Barbara Wagner, prof. UW, UW