Piąty wykład trzeciej edycji HS Academy zostanie wygłoszony w czwartek, 22 maja o godz. 15:00 przez  Lucię Burgio i nosi tytuł

“Analysis of Indigenous American objects from the V&A collection”

Wykład ten stanowić będzie przegląd dotychczasowych badań prowadzonych nad obiektami rdzennych Amerykanów znajdującymi się w kolekcji Muzeum Wiktorii i Alberta (V&A), ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych odkryć oraz podejść konserwatorskich.

Obiekty lakierowane, wytwarzane przez rdzenne społeczności Ameryki dopiero w ostatnich latach zaczęły zyskiwać międzynarodowe uznanie, na jakie rzeczywiście zasługują. Muzeum V&A posiada największą publiczną kolekcję tego typu obiektów w Wielkiej Brytanii i prowadzi ich badania z zastosowaniem zaawansowanych technik analitycznych w ramach podejścia multidyscyplinarnego. Analizy naukowe oraz badania techniczne są wspierane wiedzą kuratorską, konserwatorską, antropologiczną i socjologiczną. Wyniki tych działań są szeroko rozpowszechniane, by zintegrować globalną społeczność zajmującą się lakierem, niezależnie od specjalizacji, pochodzenia geograficznego czy języka. Z perspektywy nauki o dziedzictwie kulturowym pojawia się pytanie: jakie podejście analityczne jest najbardziej odpowiednie dla obiektów, które są zarówno rzadkie, jak i wciąż nie do końca poznane.

Czytaj dalej →

Czwarty wykład trzeciej edycji HS Academy zostanie wygłoszony w czwartek, 24 kwietnia o godz. 15:00 przez doktor Laurę Brambilla i nosi tytuł

“Acoustic emissions techniques applied to historical vehicle engines”

Wykład ten stanowić będzie wprowadzenie do technik emisji akustycznej stosowanych w nauce o dziedzictwie.  Emisja akustyczna to nieinwazyjna, nieniszcząca technika (NDT), która jest stosowana w przemyśle od lat 50. XX wieku, a także w dziedzinie badań dziedzictwa kulturowego od połowy lat 90. XX wieku. W tym zakresie stosowana głównie do monitorowania pęknięć wewnątrz różnych typów obiektów (przedmiotów drewnianych, obiektów metalowych, emalii, zabytków budowlanych, rzeźb, obrazów) ze względu na zmiany warunków środowiskowych oraz do zintegrowanego zwalczania szkodników, umożliwiając wykrywanie aktywności owadów wewnątrz drewna.

Technika emisji akustycznej, szczególnie w zastosowaniu do obiektów drewnianych, znajduje się również w naszej ofercie, p. Emisja akustyczna.

Czytaj dalej →

Bruksela, 28 marca 2025 r. – Europejska Infrastruktura Badawcza dla Nauki o Dziedzictwie (E-RIHS) została przekształcona w Europejskie Konsorcjum Infrastruktury Badawczej (ERIC). Dzięki nowemu statusowi, E-RIHS znacząco umocnił  swoją pozycję kluczowego gracza w dziedzinie nauki o dziedzictwie, zarówno w Europie, jak i na świecie.

Info:   E-RIHS WebSite;  Linked-in;  X;  YouTube; Facebook

Siedzibą centrali E-RIHS jest świeżo zrewitalizowany poprzemysłowy kompleks Manifattura Tabacchi we Florencji. W skład infrastruktury wchodzą obecnie węzły narodowe: Cypru, Francji, Węgier, Włoch, Malty, Holandii, Polski, Rumunii, Słowenii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, oraz Międzynarodowe Centrum Studiów nad Ochroną i Restauracją Dóbr Kulturowych (ICCROM) jako stały obserwator.

E-RIHS ERIC będzie oferować bezpłatny dostęp do infrastruktury badawczej, danych oraz archiwów zlokalizowanych u partnerów w ramach czterech platform:

• ARCHLAB
• FIXLAB
• MOLAB
• DIGILAB

za pośrednictwem internetowego Catalogue of Services (w przygotowywaniu – może jeszcze nie zawierać pełnej oferty). Niezależnie, E-RIHS.pl będzie kontynuować swoją pełną ofertę za zasadach podobnych jak dotąd – szczegóły wkrótce – przed ogłoszeniem tegorocznego naboru projektów.

Trzeci wykład trzeciej edycji HS Academy zostanie wygłoszony w czwartek, 27 marca wyjątkowo o godz. 11:00 przez profesora Marca Waltona i nosi tytuł

„Computational Imaging for Cultural Heritage: Where we are and What is our Future?”

Będzie on poświęcony metodom obrazowania komputerowego w badaniach obiektów dziedzictwa pozwalających na uzyskanie informacji niedostępnej poprzez klasyczną obserwację. Przykłady będą dotyczyć obrazowania obiektów w mikro i makro skali z wykorzystaniem technik AI.

Oto pełna informacja o wykładzie:

The third lecture of the 3rd Edition of the HS Academy „Current Topics in Heritage Science” series will be delivered on March 27th, 2025, at 11 am (CET), by Marc Walton. The lecture „Computational Imaging for Cultural Heritage: Where we are and What is our Future?” will provide the attendees with an introduction to the computational imaging in heritage science.

Czytaj dalej →

Grupa członków Konsorcjum E-RIHS.pl:

• Instytut Chemii Bioorganicznej PAN Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (zespół kierowany przez Tomasza Parkołę i Macieja Głowiaka) – jako lider
• Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (zespoły prof. Aldony Garbacz-Klempka i prof. Tomasza Łojewskiego)
• Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN (zespół prof. Łukasza Bratasza)
• Uniwersytet Jagielloński (zespoły prof. Krzysztofa Kruczały i dr Eweliny  Miśta-Jakubowskiej)
• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (zespół prof. Piotra Targowskiego)
• Uniwersytet Wrocławski (zespoły prof. Barbary Łydżba-Kopczyńskiej i Tomasza Kaloty)

uzyskała w programie FENG (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki) przeznaczonym dla Projektów z Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej grant na finasowanie rozbudowy potencjału Konsorcjum w wysokości blisko blisko 37,7 mln zł (wartość dofinasowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego: 29,3 mln zł). W konkursie mogli brać udział tylko członkowie Konsorcjum spoza województwa mazowieckiego.

Grant zostanie wykorzystany na rozbudowę i unowocześnienie bazy aparaturowej beneficjentów oraz na budowę zaplecza informatycznego całego Konsorcjum ERIHS.pl, co pozwoli znacznie usprawnić realizację wniosków o badania.

Z radością informujemy, że na tegorocznej Gali Nauki Polskiej, która odbyła się 19 lutego w Toruniu, grupa Badania nad Dziedzictwem Kultury z Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. J. Habera PAN otrzymała nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności wdrożeniowej. Minister Marcin Kulasek szczególnie docenił platformę prewencji konserwatorskiej HERIe stworzoną i rozwijaną przez grupę prof. Łukasza Bratasza we współpracy z czołowymi instytucjami zajmującymi się ochroną dziedzictwa kultury, m.in. Getty Conservation Institute oraz Canadian Conservation Institute.

Nagrodę otrzymał zespół w składzie:

• prof. dr hab. Łukasz Bratasz
• dr Sergii Antropov
• mgr inż. Łukasz Berger
• dr inż. Sonia Bujok
• prof. dr hab. Roman Kozłowski
• dr Leszek Krzemień
• dr hab. Michał Łukomski
• mgr inż. Magdalena Soboń
• dr Marcin Strojecki

Relacja z Gali Nauki Polskiej dostępna jest na stronie TVP3 Bydgoszcz:

Platforma HERIe jest częścią oferty DIGILAB Konsorcjum E-RIHS.pl i jest bezpłatnym cyfrowym narzędziem do ilościowej oceny ryzyka zagrożeń obiektów dziedzictwa kultury. Zachęcamy do śledzenia strony, na której wkrótce pojawią się informacje dotyczące nadzorowanego korzystania z platformy przy wsparciu zespołu z IKiFP PAN.

19.02.2025 Torun, CKK Jordanki . Gala Nauki Polskiej Fot. Mikolaj Kuras

19.02.2025 Torun, CKK Jordanki . Gala Nauki Polskiej Fot. Mikolaj Kuras

19.02.2025 Torun, CKK Jordanki . Gala Nauki Polskiej Fot. Mikolaj Kuras

Tym tekstem pragniemy zapoczątkować nowy cykl: popularne doniesienia o osiągnieciach badawczych naukowców czynnych w konsorcjum E-RIHS.pl

Zapach mumii

Mumifikacja w Starożytnym Egipcie była praktyką pogrzebową mającą na celu zachowanie ciała i duszy zmarłego, wykonywaną poprzez zastosowanie szczegółowego rytuału balsamowania, przy użyciu olejków, wosków i balsamów. Nowe badania naukowe pokazują, że 5000 lat później zapachy zmumifikowanych ciał mogą ujawnić ważne informacje o ich historii. Po raz pierwszy zapachy były gruntowanie zbadane przy użyciu połączonych technik sensorycznych i instrumentalnych, a wśród wyczuwanych nut dominowały „drzewny”, „ostrawy”, i „słodki”. Te informacje zapachowe dostarczyły wskazówek na temat materiałów używanych w mumifikacji, ewolucji praktyk i używanych składników, a także ujawniły szczegóły na temat praktyk konserwatorskich stosowanych w muzeach egipskich. Zbadane zapachy są integralną częścią mumii, nadają im nowe znaczenie, dlatego powinny być zachowane i udostępnione, jako część ich dziedzictwa. W badaniach brali udział przedstawiciele 4 jednostek: Muzeum Egipskie w Kairze (Prof. dr Ali Abdelhalim), University College of London (dr Cecilia Bembibre), Wydział Chemii i Technologii Chemicznej Uniwersytetu w Lublanie (Prof. Dr Matija Strlič), Katedra Mikrobiologii Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (dr hab. Tomasz Sawoszczuk, prof. UEK).

Zbadane zapachy były często opisywane przez oceniających je konserwatorów jako przyjemne, co może wynikać ze stosowania w balsamowaniu żywic i olejków z drzew iglastych (takich jak sosna, cedr i jałowiec), kadzideł żywicznych (takich jak mirra i kadzidło) oraz wosków. Zastosowanie metod nieinwazyjnych pozwoliło naukowcom na identyfikację poszczególnych związków chemicznych emitowanych z mumii i na chemiczną kategoryzację zapachów, na podstawie ich pochodzenia: oryginalne materiały mumifikacyjne, ochronne olejki eteryczne i produkty aktywności mikrobiologicznej.

Ośrodek krakowski przeprowadził pełną analizę mikrobiologiczną materiału pobranego nieinwazyjnie z mumii oraz z trumien, w celu oceny poziomu zanieczyszczenia mikrobiologicznego. Dodatkowo brał czynny udział w analizie instrumentalnej i sensorycznej zapachów pobranych z mumii, tak aby można było porównać wyniki uzyskane w obu laboratoriach (UEK i UL). Dzięki zbudowanej przez Katedrę kilka lat temu bazie danych można było wskazać, które ze zbadanych zapachów są produktami aktywności mikroorganizmów

Oprócz uzyskania głębszego wglądu w konserwację i historię starożytnych zmumifikowanych ciał, badania umożliwią muzeom zaangażowanie zwiedzających nie tylko wizualnie, ale także zapachowo. W przyszłości zespół badawczy opracuje współczesną, bezpieczną rekonstrukcję zapachu starożytnych zmumifikowanych ciał, która umożliwi zwiedzającym doświadczenie tego ważnego aspektu dziedzictwa starożytnego Egiptu oraz przybliży im praktyki balsamowania i konserwacji w angażujący, węchowy sposób.

Uzyskane wyniki badań zostały opublikowane 14.02.2025 w czasopiśmie Journal of the American Chemical Society: Ancient Egyptian Mummified Bodies: Cross-Disciplinary Analysis of Their Smell

Informacje o wynikach badań są szeroko rozpowszechnione w środkach masowego przekazu:

Zapach mumii

Mummies smell

Drugi wykład trzeciej edycji HS Academy zostanie wygłoszony w czwartek, 27 lutego o godz. 15:00 przez Dr Paraskevi Pouli i nosi tytuł

„Laser cleaning of Heritage objects and Monuments; tailored solutions for demanding restoration challenges”.

Będzie on poświęcony zagadnieniom związanym z wykorzystaniem ablacji laserowej dla wydajnego usuwania niepożądanych materiałów oraz wyzwaniom związanym z wykorzystaniem  laserów w konserwacji dzieł sztuki.

Oto pełna informacja o wykładzie:

The second lecture of the 3rd Edition of the HS Academy „Current Topics in Heritage Science” series will be delivered on February 27th, 2025, at 3 pm (CET), by Paraskevi Pouli, Senior Researcher in the Photonics for Heritage Science group at IESL-FORTH. The lecture „Laser cleaning of Heritage objects and Monuments; tailored solutions for demanding restoration challenges” will provide the attendees with insight into issues in laser ablation for the effective removal of unwanted materials and laser cleaning challenges in conservation.

Czytaj dalej →

Na stronach programu pierwszego Polskiego Radia pojawił się zapis rozmowy prof. Tomasza Łojewskiego z Laboratorium Badań Dziedzictwa Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH w Krakowie z panią Katarzyną Kobylecką. Wywiad, na temat: Jak długo dzieła sztuki – rysunki, manuskrypty, obrazy – mogą być wystawione na działanie światła bez szkody dla stanu ich zachowania  ukazał się w audycji Eureka.

Mikrofedometria (oferowana przez ERIHS.PL – opis metody tutaj) to metoda, która pozwala precyzyjnie określić potencjalne zagrożenie w trakcie kilkuminutowych testów starzeniowych. Punkt pomiarowy ma średnicę zaledwie pół milimetra, a zmiany barwy w jego obrębie mogą „symulować” nawet siedmioletni kontakt ze światłem. Taki unikalny aparat do mikrofedometrii został skonstruowany w Krakowie i służy już w kilkudziesięciu placówkach muzealnych na całym świecie.

Ponadto, przy okazji konferencji archeometrycznej w Igołomni, na blogu  pani Katarzyny Sobota-Liwoch  Archeolog w szpilkach. pojawiła się rozmowa z prof. Piotrem Targowskim z UMK w Toruniu.

Rozpoczynamy trzecią serię wykładów internetowej HS Academy pod wspólnym tytułem Current Topics in Heritage Science.

Pełny program trzeciej edycji można znaleźć pod tym adresem:

Pierwszy wykład w tym cyklu odbędzie się już w najbliższy czwartek, 23 stycznia 2025 o godz. 15:00.

Céline Allain wygłosi referat pod tytułem „Emergency Preparedness of Library Collections”.

Będzie on poświęcony strategiom i dobrym praktykom w zakresie ochrony kolekcji bibliotecznych oraz szybkiego reagowania na nagłe zagrożenia.

Oto pełna informacja o wykładzie:

The first lecture of the 3rd Edition of the HS Academy „Current Topics in Heritage Science” series will be delivered on January 23rd, 2025, at 3 pm (CET), by Céline Allain, the Emergence preparedness coordinator at the National Library of France. The lecture will provide the attendees with insight into strategies and best practices for safeguarding library collections and prompt response against emergencies.

Czytaj dalej →