Warsztat artysty malarza w Rzeczypospolitej w dobie późnego baroku: spoiwa malarskie

Celem planowanych badań jest rozpoznanie spoiw stosowanych w warstwach gruntu oraz w warstwach malarskich osiemnastowiecznych obrazów wybranych polskich twórców. Głównym nurtem zainteresowań badawczych tego projektu są praktyki warsztatowe polskich malarzy późnego baroku, ze szczególnym uwzględnieniem substancji wiążących w gruntach oraz warstwach malarskich. Badania mają na celu rozpoznanie spoiw stosowanych w zaprawach malarskich. Zweryfikowanie czy obrazy na płótnie powstawały na gruntach klejowych, emulsyjnych czy olejnych? A także zidentyfikowanie rodzaju użytego spoiwa warstw barwnych. Należy sprawdzić, czy olej był dominującym środkiem wiążącym w warstwach malarskich. Jeśli tak to jaki? Czy malarze modyfikowali go jakimiś substancjami typu żywice. Jeśli tak, to jakimi?

Przeprowadzenie badań spoiw warstw malarskich oraz gruntów w obrazach powstałych w XVIII stuleciu na terenach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jest konieczne również z tego powodu, że jest to temat nierozpoznany. Przekrojowo do tej pory zagadnienie to nie zostało podjęte, zwłaszcza w stosunku do twórców związanych ze środowiskiem warszawskim. Wyniki badań zobrazują praktyki warsztatowe stosowane w XVIII wieku na ziemiach polskich i mogą być przyczynkiem do szerszych badań tego zagadnienia zarówno w kontekście biograficznym, inicjując studia nad warsztatem konkretnych twórców, jak i mogą być wstępem do szerszych przekrojowych badań nad malarstwem i warsztatem rodzimych twórców doby późnego baroku. Stanowić będą również materiał porównawczy do badań nad tym zagadnieniem.

Temat warsztatu artystycznego malarzy rodzimych tworzących na ziemiach polskich w XVIII stuleciu, a szczególnie związanych ze środowiskiem warszawskim, jak Smuglewicze czy Jan Bogumił Plersch znajduje się na marginesie zainteresowań badaczy technologii i technik malarskich w Polsce. Należy podkreślić, że temat ten nie był dotychczas eksplorowany w dostateczny sposób, a w polskiej literaturze odnaleźć można pojedyncze publikacje dotykające pobieżnie tego zagadnienia. Rozpoznania mediów towarzyszą zazwyczaj analizom technologicznym pojedynczych dzieł malarskich i znajdują w nich poślednie miejsce. Analizy spoiw stosowanych do przygotowania gruntów oraz spoiw warstw malarskich z pewnością poszerzą stan badań nad tym zagadnieniem stając się przyczynkiem do dalszych dociekań nad warsztatem zarówno pojedynczych artystów, jak i szerszych przekrojowych analiz. Ukażą również metody pracy polskich artystów doby późnego baroku, które kompleksowo nie zostały do tej pory scharakteryzowane.