Analiza materiałowa form do odlewania monet w Egipcie późnorzymskim
Przedmiotem badań są dwa terakotowe dyski o średnicy ok. 4 cm, pasujące do siebie, znalezione w czasie przedwojennych francusko-polsko wykopalisk w Edfu (Egipt), obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Na obu powierzchniach każdego dysku znajdują się odciski monet datowanych na drugą połowę IV w. n.e. (A. Krzyżanowska 1986, 1988). Jest to część zespołu form służących do kopiowania (fałszowania?) monet metodą odlewania.
Dwie formy do odlewania monet z Apollonopolis Magna (Edfu, Egipt), Muzeum Narodowe w Warszawie (fot. Zbigniew Doliński).
Celem badań jest wyjaśnienie
- czy w trakcie przygotowywania form używane były jakieś substancje dodatkowe (wosk, olej ?), by zapobiec sklejeniu dysków podczas odciskania monet prototypowych oraz dla ułatwienia wyjęcia tych monet, a później dla ułatwienia wyjęcia monet odlanych;
- czy cechy tych substancji są na tyle charakterystyczne, że mogą sugerować egipską proweniencję form (z gliny nilowej?).
Przedstawione problemy mogą wydawać się nieistotne, jednak ich wyjaśnienie ma znaczenie dla poznania technologii kopiowania monet brązowych w Egipcie w okresie późnorzymskim, co w szerszej perspektywie wiąże się z historią mennictwa. Fałszowanie monet stanowi część historii pieniądza nieomal od początku jego pojawienia się.