Skład, technologia i pochodzenie nowożytnych kieliszków z zamku w Tykocinie. Perspektywa archeometryczna
Projekt polegać będzie na określeniu składu, technologii i proweniencji szkieł użytych do wykonania szklanych kieliszków znalezionych podczas prac archeologicznych na zamku w Tykocinie (na Podlasiu), w latach 2001-2007. W celu wyjaśnienia tych zagadnień, co jest niemożliwe inną drogą, zaplanowano przeprowadzenie analiz archeometrycznych – spektroskopii mas z jonizacją próbki w plazmie indukcyjnie sprzężonej po ablacji laserowej (Laser Ablation Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry, czyli LA-ICP-MS). Przemawiają za tym walory proponowanej metody analitycznej oraz jej potwierdzona efektywność w badaniach szkieł zabytkowych.
Analizy prowadzić będą do oznaczenia składu chemicznego szkieł (ilościowego i jakościowego), następnie do identyfikacji zestawu surowców i typów chemicznych szkieł. Wszechstronna interpretacja tych danych, wsparta wiadomościami z dotychczasowej literatury przedmiotu, pozwoli na rekonstrukcję zastosowanego procesu produkcyjnego, oraz na wskazanie potencjalnych miejsc wykonania wyrobów.
Do analiz przewidziano pięć, zachowanych fragmentarycznie kieliszków z XVII i XVIII w. Pierwotnie stanowiły elementy zastawy stołowej, służąc do picia napojów. To przedmioty reprezentatywne, wyróżniające się ornamentyką i formą oraz dobrą jakością wykonania. Stylistyka i analogie sugerują, że to wytwory lokalnych hut lub importy z Europy Zachodniej.
 Ryc. 1. Kieliszek nr 1 z zamku w Tykocinie z 2 połowy XVII w. do badań metodą LA-ICP-MS. Fot. Wojciech Bis. |
 Ryc. 2. Kieliszek nr 4 z zamku w Tykocinie z XVIII w. do badań metodą LA-ICP-MS. Fot. Wojciech Bis. |