Określenie światłotrwałości oraz warunków i strategii ekspozycji dokumentów pochodzących z Archiwum Rady Pomocy Żydom „Żegota”

W zbiorach archiwów światowych dokumenty potwierdzające funkcjonowanie zorganizowanej formy pomocy Żydom w państwach okupowanych przez III Rzeszę, jaką była Rada Pomocy Żydom „Żegota” należą do unikatów. Działania prowadzone w ścisłej konspiracji, z definicji miały nie pozostawiać po sobie śladów. Dokumenty tworzono tylko w wypadkach koniecznych i najczęściej natychmiast je niszczono. Zachowane Archiwum „Felicji”, czyli komórki RPŻ „Żegota” kierowanej przez Maurycego Herlinga-Grudzińskiego, przetrwało tylko dlatego, że nie dostosował się on do polecenia RPŻ z czerwca 1944 roku, nakazującego zniszczenie wszystkich dokumentów związanych z udzielaną pomocą. Po wojnie zataił ich istnienie nawet przed rodziną. Dokumenty zostały odkryte przez żonę kilka lat po jego śmierci. W 1976 roku przekazała ona dokumenty Władysławowi Bartoszewskiemu, historykowi, który sam z ramienia Frontu Odrodzenia Polski brał udział w działalności „Żegoty”, a po wojnie publikował książki na temat Holokaustu i pomocy Żydom. W 2010 roku Władysław Bartoszewski archiwum podarował Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich.

Obecnie obiekty prezentowane są na wystawie stałej Misja: Polska w Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Przez pierwsze sześć tygodni po otwarciu muzeum były prezentowane oryginały, później zastąpiliśmy je kopiami. Unikatowe obiekty zapisane na delikatnym i czułym materiale budzą duże zainteresowanie muzeów, które chcą je wypożyczać na swoje wystawy. W tym roku zwróciło się do nas z prośbą o wypożyczenie Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Historyczne miasta Krakowa, które organizują wystawy na temat Rady Pomocy Żydom.

Pokwitania z Archiwum Rady Pomocy Żydom Żegota

Celem projektu jest ustalenie światłotrwałości obiektu, określenie strategii I wytycznych dotyczących ekspozycji obiektów. Badanie ma określić możliwości i zakres eksponowania na wystawach oraz warunki pożyczania obiektów poza ZNiO. Chcemy poznać dopuszczalne czasy ekspozycji, a także ustalić ile powinny wynosić odstępy czasowe pomiędzy kolejnymi wystawieniami obiektu.

Proponowane metody badawcze:

Technika mikrofedometrii. W wyniku badania chcemy osiągnąć określenie fotostabilności poszczególnych składników obiektu zabytkowego oraz ustalić wytyczne dla oświetlenia w muzeum.

Spektrofotometria optyczna UV-VIS. Celem badania jest otrzymanie  opisu barwy oraz jej zmiany, identyfikacja barwników oraz obserwacja procesów degradacji.

Spektrometria fluorescencji rentgenowskiej (MaXRF). Celem badania jest częściowa (w zakresie czułości instrumentu) inwentaryzacja składu pierwiastkowego obiektów.