Badania techniki wykonania rzeźb Pięknej Madonny z Zagwiździa oraz rzeźby Dzieciątka. Jeden czy dwa obiekty?

Przedmiotem planowanych badań jest gotycka rzeźba Pięknej Madonny z Zagwiździa. Obiekt przedstawia postać ujętą w kontrapoście, stojącą na półksiężycu i głowie symbolizującej szatana. Madonna przystrojona jest w dekoracyjnie udrapowane szaty, głowę zaś wieńczy płaska korona w formie toczka. W lewej dłoni trzyma trzonek (górna część przedmiotu nie zachowała się, przez co nie można jednoznacznie określić jego typu, prawdopodobnie jest to berło). Prawa dłoń została wyłamana, u jej nasady znajduje się drewniany, zaostrzony kołek (prawdopodobnie oryginalny), na którym niewątpliwie pierwotnie było coś zamocowane. Porównując rzeźbę z innymi przedstawieniami Madonn wykonanymi w tym okresie, powinna to być postać dzieciątka (znakomita ich większość trzyma je właśnie w prawej ręce). Rzeźba wykonana jest w jednym bloku drewna (według starej karty inwentaryzacyjnej jest to lipa), wydrążonym na odwrocie. Na tle innych realizacji rzeźbiarskich, których proweniencja wskazuje na teren dawnego powiatu opolskiego, obiekt stanowi niezwykle cenny, reprezentujący rzetelny warsztat rzeźbiarski eksponat, wyjątkowy w zbiorach muzealnych, o rozbudowanej sferze symbolicznej i narracyjnej.

Piękna Madonna z Zagwiździa, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu

W Dziale Sztuki MGB znajduje się także mała rzeźba dzieciątka, nieposiadająca żadnej dokumentacji ani numeru inwentaryzacyjnego potwierdzającego, iż jest ona integralną częścią rzeźby Madonny z Zagwiździa. Natomiast osadzenie jej na ramieniu Madonny (na wcześniej wspomnianym kołku) wykazuje niemal idealne dopasowanie form rzeźbiarskich. Porównanie stylistyczne obu figur utrudnia fakt, iż przeszły one inne zabiegi konserwatorskie i restauratorskie. Prawdopodobnie nigdy nie były konserwowane równocześnie, co potwierdza tezę, iż funkcjonują jako osobne eksponaty co najmniej od ostatniej udokumentowanej konserwacji przeprowadzonej w czasie II wojny światowej w pracowni konserwacji w Nysie. Obiekt jest znacznie uszkodzony, dzieciątko nie posiada prawej dłoni oraz przedramienia, warstwy zaprawy i polichromii są zachowane jedynie częściowo, pokryte przemalowaniem. Na powierzchni lokalnie widoczne są zaplamienia (prawdopodobnie pochodzenia mikrobiologicznego) oraz otwory wylotowe owadów.

Dzieciątko, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu

Projekt stawia za cel przebadanie rzeźby gotyckiej i udokumentowanie jej dwóch elementów – postaci Madonny i postaci dzieciątka. Obecnie funkcjonują one w zbiorach jako dwa osobne eksponaty, a stosowne badania mogłyby potwierdzić, czy są częściami jednego obiektu, znacząco podnosząc jego wartość historyczną i muzealną. Badania pozostałości polichromii pozwolą również na ustalenie jej oryginalnej kolorystyki, co w przyszłości umożliwi wizualizację jej pierwotnego wyglądu za pomocą narzędzi graficznych.