Badania neorokokowych zwierciadeł z Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze o numerach inwentarzowych: MJG 36/s oraz 1245 ps
Celem naukowym projektu jest:
- określenie stanu zachowania srebrnej podlewki oraz jej przyczepności do podłoża
- ocena stanu zachowania szkła (szereg zdjęć jego powierzchni)
- zbadanie składu pierwiastkowego poszczególnych elementów zabytkowych luster (szkło, podlewka, farba zabezpieczająca, gwoździe, druciki, metalowe zawieszki znajdujące się na odwrociu podłoża, drewno)
Ocena stanu zachowania szkła (tafli szkła płaskiego oraz elementów dekoracyjnych lustra) poprzez zobrazowanie jego powierzchni jest koniecznym elementem projektowania programu prac konserwatorskich. Wskazuje na obszary szczególnie narażone na dalsze postępowanie ewentualnych zniszczeń. Pozwala określić zjawiska degradacji szkła jak nawarstwienia korozyjne, wżery i mikrowżery, obszary zdelaminowane, łuszczące się, zaplamienia, pęknięcia i zarysowania powierzchni, różnego rodzaju wtrącenia, ewentualnie symptomy świadczące o początkowych fazach tzw. crizzlingu.
Zbadanie składu pierwiastkowego poszczególnych elementów luster ma na celu potwierdzenie ich datowania oraz proweniencji. Skład chemiczny szkła, podlewki jak i elementów metalowych zmieniał się na przestrzeni stuleci oraz zależny był niejednokrotnie od ośrodka wytwórczego. Forma omawianych luster wskazuje na ich powiązanie z Wenecją oraz wyspą Murano, głównego ośrodka produkcji luster tego typu. Z uwagi na datowanie na wiek XIX, niewykluczony jest jednak ich rodowód z pozostałych rejonów Europy. W tym okresie istniało już bowiem wiele innych centrów produkcji luster, poza Wenecją. Konieczne jest zatem porównanie składu chemicznego luster będących przedmiotem badań ze składem chemicznym innych obiektów tego typu oraz próba określenia ich proweniencji. Badania konieczne są również w przypadku rekonstrukcji brakujących elementów ramy.
Badanie LA-ICP-MS ma być uzupełnieniem do badania SEM-EDS. Jego celem jest wykazanie poza głównymi, także drugorzędnych oraz śladowych pierwiastków w składzie szkła, będących poza zakresem detekcji w badaniu SEM-EDS.
Celem badania OCT będzie uzyskanie obrazów 2D i 3D srebrzonych oraz zabezpieczonych farbą miniową minią oraz farbą manganową tafli szkła płaskiego, a w szczególności określenie do nich adhezji srebrnej podlewki oraz farby, wskazanie obszarów odspojonych i narażonych na dalszą destrukcję.
Lustra o numerach inwentarzowych MJG 36/s oraz 1245 Ps, ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze
Lustra jako obiekty zabytkowe stanowią szczątkowo zbadaną część zabytków szklanych w Polsce. Szczególnie obszar związany z ich konserwacją oraz restauracją wymaga badań pod kątem właściwego projektowania zabiegów konserwatorskich i restauratorskich. Są one szczególnymi obiektami złożonymi także pod kątem materiałowym, a szkło ma w nich kontakt z drewnem, metalem i farbą. Rozpowszechnienie wiedzy na ich temat wymaga odpowiednich badań oraz ich publikacji. Konserwacja i restauracja szkła stanowi niszową gałąź nauki w Polsce, w związku z tym odpowiednie zbadanie zabytków tego typu oraz opublikowanie ich wyników przyczyni się do zwiększenia wiedzy w społeczeństwie oraz zwróci uwagę na dziedzictwo tego rodzaju.
Dolny Śląsk stanowi kolebkę rzemiosła szklarskiego w Polsce. Na jego terenie znajdowały się huty wytwarzające szkło o wysokiej jakości. Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, z którego pochodzą omawiane lustra posiada największe jego zbiory w Polsce. Konieczne jest zwrócenie uwagi na ten rodzaj rzemiosła, składającego się na ogólne bogactwo tej gałęzi wytwórczości w Polsce.