Pień. Nekropola elit oraz zagadkowe miejsce pochówku z atypowymi grobami. Szersze spojrzenie dzięki badaniom interdyscyplinarnym

Dariusz Poliński – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk Historycznych, Instytut Archeologii

Cmentarzysko w Pniu to pozostałości dwóch niezależnych od siebie cmentarzy: nekropoli miejscowej elity z okresu wczesnośredniowiecznego (2. połowa X-1. ćwierć XI wieku) oraz zagadkowego miejsca pochówku z czasów nowożytnych (XVII wiek). Obydwa cmentarze zdecydowanie wyróżniają się na tle europejskim, pierwszy bogato wyposażonymi, monumentalnymi grobami komorowymi, w większości dzieci, natomiast drugi wysokim odsetkiem grobów atypowych, z praktykami zabezpieczającymi, ze znanym na całym świecie unikatowym pochówkiem młodej kobiety z sierpem na szyi i kłódką na dużym palcu lewej stopy. Wykonano doskonałą, rzeczywistą rekonstrukcję (popiersie) wyglądu tej kobiety, wcześniej znanej jako „wampir” z Pnia, a ostatecznie jako Zosia. Nad odkryciami dokonanymi przez ekspedycję Instytutu Archeologii UMK pracuje międzynarodowy, interdyscyplinarny zespół badawczy posiłkujący się pakietem specjalistycznych analiz, m.in. we współpracy z badaczami z Instytutu Fizyki i Interdyscyplinarnego Centrum Nowoczesnych Technologii UMK wykorzystano metodę MAXRF, co dało zaskakujące i niezmiernie interesujące rezultaty. Wyniki dotychczasowych prac zespołu, w szczególności nad odkryciami z lat 2022-2023, w tym przede wszystkim nad pochówkiem Zosi, można obejrzeć w dwuodcinkowym filmie popularnonaukowym Field of vampires/Cmentarzysko wampirów, który miał premierę w Szwecji, USA i Wielkiej Brytanii w 2024 roku (w Polsce został pokazany w 2025 roku).