Anna Czajka (Archiwum Główne Akt Dawnych), Barbara Wagner (Uniwersytet Warszawski, Centrum Badań Biologiczno-Chemicznych), Katarzyna Lech (Politechnika Warszawska, Wydział Chemiczny)
Prezentowany projekt badawczy poświęcony był badaniom składu chemicznego sznura pieczętnego Statutu Łaskiego (1506), ważnego dokumentu z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wpisanego na listę UNESCO „Pamięć Świata” przechowywanego w zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych. Badaniom poddano sznur spinający egzemplarz królewski Statutu oraz sznury z czterech innych dokumentów królewskich Aleksandra Jagiellończyka z tego samego okresu. Wykonane były w ramach przygotowania projektu konserwatorskiego mającego na celu umożliwienie wykonania skanów zabezpieczających dokumentu oraz zabezpieczenie sznura przed dalszą degradacją. Ponieważ badania identyfikujące zaprawy i barwniki stosowane do jedwabnych sznurów pieczętnych są wykonywane w archiwach niezwykle rzadko, badania wykonane w AGAD miały też charakter prekursorski mając na celu pokazanie jak wiedza pozyskana za pomocą metod analitycznych w procesie konserwacji może wzbogacić wiedzę o najcenniejszych materiałach archiwalnych oraz o pochodzeniu materiałów wykorzystywanych w kancelariach królewskich. Dzięki badaniom można było również odpowiedzieć na pytania związane ze specyficzną degradacją analizowanego obiektu Wykorzystano spektrometrię mas z ablacji laserowej z plazmą sprzężoną indukcyjnie (LA-ICP-MS) oraz wysokosprawną chromatografię cieczową sprzężoną z tandemową spektrometrią mas z jonizacją przez elektrorozpylanie (HPLC-UV-Vis-ESI MS/MS) do badania nieorganicznych zapraw i barwników organicznych. Na późniejszym etapie przygotowania prac konserwatorskich w laboratoriach warszawskiej ASP zbadana została rozpuszczalność kleju akrylowego zastosowanego w ramach prac konserwatorskich w 1979 r. Wyniki ujawniły, że stan zachowania jedwabiu jest zróżnicowany i skorelowany z zaprawami; żelazo dominuje w czarnych i czerwonych nitkach sznura Statutu Łaskiego, przyczyniając się do ich degradacji, podczas gdy biały sznur wykazuje wyższą zawartość siarki. Natomiast pobieranie próbek in situ przy użyciu papieru nasączonego batofenantroliną (Bphen) umożliwiło wykrycie głównych pierwiastków we włóknach i wykazało, że narzędzie opracowane do pobierania prób atramentów w rękopisach można wykorzystać też w przypadku tekstyliów, kiedy nie ma możliwości pobrania próbek materiałowych. Obserwacje te mają kluczowe znaczenie dla ukierunkowania przyszłych praktyk konserwatorskich i ograniczenia ryzyka związanego z czyszczeniem i restauracją tych delikatnych materiałów.